|
|
11. SIMA AMBABAL
Rampog poenika awèt dados kodjah ramé,
jèn wonten simanipoen babal, inggih poenika saged
medal saking kalangan. Tamtoe kémawon awèt
pawartos waoe, sabab sok wontena sima oetjoel, amasti tijang
ladjeng gègèr kados ampoehan, polahing tijang
saaloen-aloen kados gabah dipoen interi. Hla ..., wonten
tijang ketilapan anak, kapisah kalihan kantja, wonten
sebrotan oetawi katjilakan alit-alitan. Poenika ingkang awet
dados rembag. Koela sampoen rambah-rambah ningali rampog
ingkang kebabalan. Ing Kediri wonten sima ageng saged
ambabal, djalaran taksih giras lan kesit sanget, awit
kéngingipoen sampoen malem salawé. Sareng
oetjoel, tjoel teroes ambandang, boentoet ngetonggeng:
ngener baris elèr. Sadatenging ngadjeng waos,
dèrèng gajoek katoembak, mandeg
djégreg, namoeng sakedap nétra, ladjeng
mantjolot baleber, andawahi tijang ingkang esap ngadjeng.
Tamtoe kémawon tijang ingkang kaener pandjangkah waoe
ladjeng goendam-goendam, mawoer, nanging tanpa asasaran.
Waos saking esap wingking boten andjageni tjolotan waoe,
mila baris ladjeng dadal, sima babal. Nalika noesoep baris
mengkang tijang, soekoenipoen angsal njakar tijang nenem
ngantos gobrah-gobrah. Wah, polahing tijang kados poenapa!
Baris ingkang noetoeti sima waoe bodol dateng wingking,
toembak pating saladang, pating slarak kabekta loemadjeng,
boten kanti pangatos-atos, makaten waoe kabekta saking
goegoepipoen tijang katah. Tjobi, kagalih: wonten demang
ingkang pajoengipoen rowak-rawèk kekrotjok waos
ingkang badé kanggé nadahi dawahing sima
nalika ketingal balebering pantjolotipoen. Pajoeng waoe
inggih ladjeng kaboetjal ngenggèn (ngrikoe)
kémawon. Wonten malih: satoenggiling mantri ingkang
mèh kémawon kebelèh waos wijar. Tijang
waos waoe katjontjong kabekta loemadjeng, wilahipoen
andangak, langkoeng ngandap djanggoet. Oepami mantri waoe
madjeng sanjari kémawon, tamtoe mak srèh pedot
goeroengipoen. Kados makaten goegoepipoen tijang: jèn
wonten sima ambabal. Saiba jèn perang saestoe, gek
katradjang mengsah kados arja Panangsang oetawi
Menakkontjar. Sareng dipoen pétangi, ing dinten waoe
kéblat elèr ingkang apes, dawah: moengsoeh
djaja, kalah ing djaba. Pramila saben badé rampog,
tijang ingkang mangertos ladjeng metangi poendi papan
ingkang apes, ingrikoe dipoen kandeli barisipoen.
Déné koela ngoepadosi pernah ingkang sakinten
wiloedjeng. Ingkang asring babal poenika sima alit, sabab
tjrijosipoen: kresil, kesit. Sima ageng awis-awis babal,
kedjawi jèn taksih giras sanget.
Tijang katah makaten anakipoen tijang katah, dados inggih
warni-warni polahipoen. Mila ningali gègèring
tijang éwon waktoe sima ambabal makaten waoe
méksa wonten tijang ingkang kober nindakaken
leloetjon oetawi oegal-oegalanipoen. Inggih kala
pambabalipoen sima ageng waoe wonten tangga koela tijang
nénéman, nonton sawingkinging baris. Sareng
sima babal, pijambakipoen maladjeng nerak dasaripoen tijang
sesadéan ing pinggir aloen-aloen ngloempati lintjak
dasaran sekoel, soekoe sasisih andoepak koewali wadah rawon,
sisihipoen ngidak toemboe sekoel, ladjeng dawah ngroengkebi
bakoel ingkang sadé sekoel waoe. Keleresan sima
ingkang oetjoel kepanggih andelik ingandap lintjak ngrikoe,
mila lintjak waoe ladjeng kakiter waos. Kotjapa bodjonipoen
bakoel sekoel, soemerep manawi lintjakipoen dipoen brobosi
sima, andjelih toeloeng-toeloeng, ngagar-agar pikoelan
kagebragaken dateng lintjak. Inggih mawoed sadaja
sadéjaning bodjonipoen. Déné tangga
koela waoe dangoe anggènipoen kroewelan kalihan
bakoel sekoel, sabab soekoenipoen sasisih toemoempang ing
lintjak, kesokan djangan rawon panas. Sareng soemerep poen
laki anggebagaken pikoelan, nginten manawi badé
dipoen pentoengi, djalaran andawahi, bakoel enèm waoe
ladjeng tangi garégah, kagét soemerep waos
sami ngatoeng dateng lintjak, noenten bakoel sekoel waoe
dipoen glandang kagèrèd loemadjeng, oewalipoen
sareng sampoen dateng ing margi: poen bakoel babak boenjak,
tangga koela mlotjot soekoenipoen tengen, soekoe kiwa gaboel
oepa panas, oedengipoen itjal. Sima ingkang ambabal ladjeng
dipoen karotjok waos. Sadèrèngipoen pedjah,
medal saking ngandap lintjak, ingrikoe bodjonipoen bakoel
medal bramantyanipoen, anggebagi sima waoe mawi pikoelan,
ngantos sapedjahipoen, sarwi akrenggosan angoedjar-oedjari
sima, déné andjalari mawoeting dasaran sekoel
sarta kawiranganing bodjonipoen.
Déné baris iring wétan kidoel
kilèn panggah anggegreg. Ing wingkinging baris kidoel
kawartos wonten tijang djaler ingkang anggagapi badanipoen
tijang estri, konangan ing oepas poelisi, dipoen
samblèg pedang. Tijang katah nginten manawi tijang
waoe njebrot. Poen apes ladjeng dipoen taboki tijang katah,
katetepaken mentas njebrot, ladjeng dipoen banda.
Sarèhning kesajahan boten saged loemampah, ladjeng
dipoen gotong tjara mikoel andapan. Sareng malangkah kalen,
bebaoe doesoen ingkang mikoel etok-etok
keplèsèd, rembatan kaproetjoetaken, dados
tijang ingkang kagotong waoe dawah goemebroeg kedjegoer ing
kalèn.
Sinten ingkang sampoen ningali gègèripoen
tijang manawi wonten sima ambabal, tamtoe saged andoengkap
kelampahanipoen wonten katjilakan alit-alitan oetawi ageng.
Sarèhning tijang bakdan makaten sami mangangge sae,
boten anggoemoenaken, manawi ing aloen-aloen poenika wonten
tijang njebrot, ngoetil lan sasaminipoen. Ing kalangan
pamainan, inggih sok wonten sesoemoeking toekar paben.
Nanging sarèhning kadjagi poelisi kijat sanget, mila
awis kadadosanipoen tijang toekaran.
Jèn badé wonten rampog,
sawènèhing tijang sami ngedegaken panggoeng
kanti palilahing pangageng. Panggoeng waoe ageng, panggoeng
satoenggal saged amot tijang tigang ewoe. Ingkang katah
nonton mawi noempak panggoeng makaten tetijang estri.
Ingkang kadamel panggoeng poenika deling. Jèn boten
saged-saged saestoe pandamelipoen, panggoeng waoe saged
rebah déning kawraten. Tijang oetawi laré
ingkang boten gadah jatra, sok poeroen mènèk
ing wit waringin, ngantos epanging waringin sami
rèmbèl awoh tijang.
Ing satoenggiling ariadi mawi rampog makaten, koela
ningali dateng ing Blitar. Wonten sima kombang sampoen
ketaton nradjang barisan, dipoen toembak tijang
kénging wetengipoen. Sima ladjeng ngrangsang
landéan ngantos mèh doemoegi ing tangan.
Déné ingkang njepeng waosipoen, angetjoelaken
sarta loemadjeng, awit adjrih karanggèh ing sima. Hla
tijang kiwa tengenipoen boten saged noembak pramila
lastantoen sima saged ambabal. Sima kombang makaten pinter
menek, pladjengipoen anoedjoe satoenggiling wit waringin. O,
kados poendi polahipoen tetijang ingkang wonten nginggil.
Ingkang wonten ing pragak sami mantjolot, ingkang wonten ing
epang sami mlorod. Ing oewit ngrikoe wonten Tjinanipoen,
poenika mantjolot saking nginggil, dawah ing siti teroes
soemapoet, sirah goebrah erah, sabab koelitipoen tjoplok
satebah. Déné ingkang dados sabab,
koetjiripoen toemangsoel ing soeloer, panginten
pantjèn dipoen tjantjang laré. Kala samanten
Tjina poenika sami koetjiran, dèrèng wonten
Tjina goendoelan. Wonten malih sima ageng ambabal, ing
Kediri. Ing sangadjeng lan salebeting panggoeng: wonten
tijang bengok-bengok: "Matjané marani panggoeng."
Tijang sak panggoeng sami goegoep, oejel-oejelan, panggoeng
oreg manggoet-manggoet, ladjeng rebah mangadjeng.
Pinten-pinten tijang ketaton. Tijang awon angsal alam
ngrajah jatranipoen ingkang njéwakaken panggoeng,
njebrot soesoek kondé, soeweng lan
sanès-sanèsipoen.
|
